Wat is toch dat DITA waar bijna alle technische communicators het over hebben? Moet u er iets van weten?
DITA-basics
Op Wikipedia staat het (op het moment waarop ik deze post schrijf) zo:
De Darwin Information Typing Architectuur (DITA) is een op XML gebaseerde architectuur voor creatie, productie en publicatie van informatie.
XML is een markup-language. De meeste lezers van dit blog zullen wel zo ongeveer weten wat HTML is. XML is daar een ‘broertje’ van. Twee belangrijke uitgangspunten van XML, waarin het verschilt van HTML, zijn:
- dat gebruikers van XML hun tags zelf mogen definiëren, en
- dat tags verwijzen naar de inhoud van een element, niet (zoals bij HTML) naar de opmaak.
Dit tweede uitgangspunt van XML is doorgezet in DITA: de tags zijn semantisch. Ze verwijzen naar de betekenis of de bedoeling van de tekst in de tags, niet naar de opmaak.
Het eerste uitgangspunt is echter niet doorgezet. Het idee van DITA is dat XML de veel te veel vrijheid geeft, waardoor veel met XML gestructureerde content alleen kan worden uitgebreid door degene die de tags heeft gedefinieerd en bijvoorbeeld het verwerken door andere programma’s praktisch onmogelijk wordt.
Ik kan uit ervaring bevestigen dat XML inderdaad heel vaak heel, laten we zeggen, eigenzinnig wordt gebruikt. En daarom op zijn best een eenmalig werkende oplossing biedt, waarna het de XML-content vergaat als slecht opgemaakte Word-bestanden: ze worden een langdurige bron van frustratie.
DITA is feitelijk een sterk beperkte versie van XML, met voorgedefinieerde tags die alleen in vaste combinaties gebruikt mogen worden.
De regels zijn zo streng, dat je je content wel móet indelen in zogenaamde ‘topics’ – een soort bouwstenen van informatie. Ook is het principieel onmogelijk om je tijdens het schrijven met het opmaken van de content bezig te houden. Dat wordt bewaard voor een latere stap.
Het bijzondere van DITA is dat het mogelijk blijkt om bij alle beperkingen tóch praktisch alles te kunnen schrijven wat je wilt – en dat je daarna beschikt over een ‘single source’, die slim doorzoekbaar is, waarin je nooit meer dubbel werk hoeft te doen, en waarvanuit je eindeloos kunt publiceren naar alle mogelijke platforms. Probeer dat eens met een set Word-documenten!
Wat moet u precies weten over DITA?
Voor niet-specialisten lijkt DITA een beetje op HTML: wie zich beroepsmatig met websites bezighoudt, moet wel een idee hebben wat HTML is. Zonder die basiskennis blijft een website een “black box”, en ga je ‘m nooit echt goed voor je laten werken. Maar veel meer dan die basiskennis hoef je ook niet te hebben als je je website bouwt met een tool als WordPress.
Zo zijn er XML-editors op de markt die prima met DITA overweg kunnen (onze favoriet is Oxygen). Met die editors kan je uitstekend DITA topics, books en maps in elkaar te zetten. Maar zoals een website weinig kans maakt echt goed te werken als als hij is gemaakt door iemand die niet beseft dat die uiteindelijk met HTML en CSS in de lucht wordt gehouden, zo is een verzameling DITA topics die zijn gemaakt door iemand die de principes van DITA niet snapt waarschijnlijk niet erg bruikbaar.
Wat u moet weten om met behulp van een DITA-editor goede topics te schrijven:
- Een topic mag maar over één onderwerp gaan, of één vraag beantwoorden. Het moet echter ook niet zo klein zijn dat het niet zelfstandig te begrijpen is.
- Er zijn verschillende soorten topics, met elk hun eigen verzameling tags en regels: behalvede ‘generic’ topic zijn dat concept topics, task topics, reference topics en glossary entry topics. Elk heeft zijn eigen karakteristieken. Kies de juiste soort voor de informatie die u wilt overdragen.
- Gebruik metadata. Dit zijn de gegevens die helpen bij het doorzoeken, publiceren, hergebruiken, personaliseren en beheren van topics en elementen binnen de topis. Zonder metadata mis je een groot deel van de kracht van DITA.
Nadelen van DITA?
Zijn er geen nadelen verbonden aan DITA? Jazeker zijn die er. Je hebt discipline nodig. Dat kost soms tijd. En niet alleen de schrijver kan de regels als een keurslijf ervaren, ook de lezer kan vaak de topics-based structuur in een publicatie terugzien. Maar voor het soort content waar we het over hebben is dat zelden een probleem. We schrijven geen romans.
Aan het werk…
Overweegt u DITA in uw organisatie te gebruiken, dan kunt u uiteraard contact met mij opnemen. Wilt u zich eerst nog verder in deze verbluffend effectieve markup language verdiepen, dan is Learning DITA een heel fijne site om te beginnen. De site (die uiteraard is gepubliceerd op basis van DITA topics – dan ziet u meteen wat ik bedoelde met het kunnen terugzien van de topics-based structuur) leidt u door alle belangrijke thema’s, zorgt ervoor dat het geleerde beklijft en… is helemaal gratis.